De veiligheidscultuur op een site, plant of afdeling is bepalend voor het risicobewustzijn van medewerkers, toeleveranciers en ingehuurde krachten. Het probleem is dat abstracte begrippen als cultuur lastig inzichtelijk zijn te maken. Toch is dat wat een aantal bedrijven en toezichthouders nu heeft gedaan. Drie jaar geleden is Brightsite gestart met het vormen van een gezamenlijke acceptatie van de veiligheidscultuur op de gehele Chemelot-site, als onderdeel van het ‘Samen Bewust Veilig’ programma. Met name de aanpak hoe de veiligheidscultuur bespreekbaar te maken, staat hierin centraal.
De reis naar een ongevalvrije fabriek zal nooit ten einde zijn. Bedrijven die al ver op weg zijn merken dat het steeds lastiger wordt om de laatste stappen te nemen. Deze hebben vooral te maken mer de bijdrage van de mens. Want waar fysieke veiligheid, veiligheidsbarrières en persoonlijke beschermingsmiddelen mensen moeten beschermen tegen gevaren van buitenaf, vormen zij vaak zelf het grootste gevaar. Daarom besteedt de procesindustrie steeds meer aandacht aan de psychologische kant van veiligheid. Want mensen interpreteren regels en procedures niet alleen anders per individu, ze worden ook beïnvloed door hun omgeving.
‘Bedrijven moeten continu bezig zijn met het veiligheidsbewustzijn van hun medewerkers.’
Momentopname
Ook op het Chemelot industriecluster verstevigt men de grip op de veiligheidscultuur. Programmamanager Safety & Society Esta de Goede van Brightsite ziet het als een volgende stap in een reis die nooit zal eindigen. ‘Aandacht voor hardware en software hebben veel goeds gedaan voor de veiligheid van chemiebedrijven. En ook digitalisering en communicatietechnologie zullen een belangrijke bijdrage leveren. Dankzij dataverzameling en kunstmatige intelligentie kunnen we veel complexere processen doorgronden en sturen. Toch zullen er voorlopig nog mensen nodig zijn om fysieke taken uit te voeren. En die mensen brengen allemaal hun eigen normen en waarden mee. Een gezamenlijke acceptatie van welke risicos en welk gedrag we gedogen en waar we grenzen stellen, vormt de veiligheidscultuur. Nu is het al best lastig om daar binnen een bedrijf cohesie in te vinden, laat staan voor een hele site. Toch zijn we daar drie jaar geleden mee begonnen als onderdeel van het programma Samen bewust veilig.’ De Goede heeft haar bedenkingen bij nut en noodzaak van een kwantitatieve meting van veiligheidscultuur. ‘De methodes hangen een cijfer aan de veiligheidscultuur. Het probleem is echter dat het altijd een momentopname is. Veiligheidsgedrag is heel persoonlijk en je bent altijd zo sterk als je zwakste schakel. Als iemand een keer slecht heeft geslapen of thuis problemen heeft, beinvloedt dat zijn gedrag. Je moet je er dan ook continu van bewust zijn dat niet iedereen op niveau vier van de veiligheidsladder zit. Ook al heb je in de laatste audit die score behaald. De vraag is vervolgens wat je met mensen doet die lager scoren. Daal je af op de ladder om ze op te trekken?’ Samen bewust veilig richt zich dan ook niet zozeer op een waardering van de veiligheidscultuur, maar eerder op een aanpak om de veiligheidscultuur bespreekbaar te maken. De Goede: ‘We zien dat er een sterke samenhang is tussen de diverse factoren die gedrag en veiligheidscultuur vormen. We brachten die factoren terug naar vier bouwblokken: supervisor centraal, vakmanschap, vertrouwen en regels die waarde toevoegen.
Transitie
Hoewel het een andere aanpak is, komen veel van de eerdergenoemde risicofactoren in de bouwblokken terug. ‘Ongeacht welke methode je inzet, moeten bedrijven continu bezig zijn met het veiligheidsbewustzijn van hun medewerkers’, zegt De Goede. ‘Dit soort tools moet een vertrekpunt zijn om de dialoog aan te gaan met mensen en ze aan het denken te zetten over hun gedrag. De bedrijven op Chemelot hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de veiligheidsprestatie. Zij deelden hun incidenten al en leggen die nu ook langs de meetlat van de bouwblokken. Als je weet dat een incident is ontstaan doordat regels niet duidelijk waren of vergunningen tekortschoten, kun je daar iets aan doen. Ook vakmanschap is vaak een kwestie van bijscholen. De bouwblokken “supervisor centraal” en “vertrouwen zijn wat lastiger te meten. Daar is het belangrijk om weerbaarheid en leiderschap te vergroten.’ Wat in ieder geval duidelijk moet zijn, is dat je nooit klaar bent met het bouwen aan een veiligheidscultuur, weet De Goede. ‘De industrie zie in een transitie naar klimaatneutraal waardoor hardware en software gaan veranderen en zelfs energiebronnen, grondstoffen en processen geen vast gegeven meer zijn. Je moet in zo’n transitie snel kunnen meebewegen met de ontwikkelingen en kunt je geen incidenten veroorloven.’
Bron Petrochem magazine | Nederlands artikel | Alleen beschikbaar voor leden
Esta de Goede
Programma Manager
info@brightsitecenter.com
Interesse in samenwerking?
Veiligheid is onze eerste prioriteit, zodat aan het eind van de dag iedereen in goede gezondheid naar huis terugkeert. We streven er altijd naar een goede buur te zijn, voor zowel onze interne als externe buren. De programmalijn Veiligheid en maatschappelijke acceptatie richt zich op het borgen van de integrale procesveiligheid en de maatschappelijke acceptatie. Wilt u een bijdrage leveren aan dit programma, of wilt u gebruik maken van onze diensten? Neem dan contact op.