De klimaatverandering was afgelopen zomer letterlijk voelbaar. Daarbij werden we al even nadrukkelijk geconfronteerd met de nadelen van onze afhankelijkheid van fossiele energiebronnen, met name gas. De energietransitie is hiermee urgenter dan ooit. Zon en wind zijn de werkpaarden van deze transitie; zij worden straks de ruggengraat van het energiesysteem. We produceren straks geen elektriciteit meer uit fossiele brandstoffen, maar groene waterstof uit elektriciteit. Tegelijkertijd moeten nieuwe koolstofbronnen zoals recyclaat, afval en biogrondstoffen, olie en gas vervangen als feedstock. Het einddoel is duidelijk: een klimaatneutrale, circulaire industrie. De weg ernaar toe echter, die is minder duidelijk. Modellen bieden ons sinds jaar en dag een kompas bij deze reis.
Waar moet je met modelleren beginnen als de energietransitie alles verandert? Brightsite en Chemelot beginnen met het optimalisatiemodel, ‘Chemelot Integrated Model System’ (CIMS) bij het eigen cluster. De kracht van deze aanpak is dat het de chemische site in staat stelt op een coherente manier de veranderende omgeving van Chemelot voor energie en grondstoffen te beschrijven. In deze nieuwsbrief komt duidelijk naar voren dat de ontwikkeling van het CIMS-model een goed voorbeeld is van open innovation. Bijvoorbeeld in de samenwerking met onderzoeksbureau Kalavasta en de interactie tussen Brightsite kennispartner TNO met Sitech en de bedrijven op Chemelot. Via TNO is ook mijn groep aan de Universiteit Utrecht betrokken. Wij proberen in een aantal promotietrajecten (onder ander van PhD Julia Tiggeloven) de kwaliteit van modellering en de samenhang tussen proces-, cluster- en systeemniveau te verbeteren. En dat is nodig, want de transitie heeft een systeemkarakter; alles verandert in onderlinge samenhang. Alleen door goede samenwerking tussen industrie en kennispartners kunnen we komen tot een kwaliteit van modelleren die relevant is voor beslissers in industrie en overheid. Dat is wat ons gezamenlijk motiveert, omdat we daarmee bijdragen aan de versnelling van de transitie.
Gert Jan Kramer
Hoogleraar duurzame energievoorziening Universiteit Utrecht en voorzitter van het Sustainable Industry Lab