Plasmatechnologie, de baanbrekende technologie voor circulaire chemie. Voor iedereen die geen genoeg kan krijgen van plasmatechnologie of die de Plasmadag heeft gemist… Lees hieronder ons ooggetuigenverslag!
Op donderdag 18 november 2021 is het Brightsite Plasmalab op de Brightlands Chemelot Campus officieel geopend. De hele dag stond in het teken van plasmachemie met ’s ochtends de vierde en laatste editie van de VoltaChem Power-2-X Tour: ‘Plasma technology as a game changer for the chemical industry’, gevolgd door een Brightlands Science Lecture van prof. dr. Niek Lopes Cardozo (Professor Science and Technology of Nuclear Fusion, Technische University Eindhoven (TU/e)) over ‘Nuclear fusion energy, driver of innovation – innovation, driver of fusion energy’. De dag werd afgesloten met de feestelijke opening van het Brightsite Plasmalab. Hier volgt een impressie van deze mooie plasmadag.
Gerard van Rooij, hoogleraar Plasmachemie bij Maastricht University en hoofd van het Brightsite Plasmalab:
“Plasmatechnologie heeft de potentie chemische processen te elektrificeren met (groene) stroom en waterstof en grondstoffen te produceren voor de chemische industrie zonder dat er CO₂ vrijkomt. Door de mogelijkheden van plasmatechnologie in het Brightsite Plasmalab te combineren met innovatieve state-of-the-art technologieën en daarnaast fundamenteel onderzoek uit te voeren verwachten we belangrijke doorbraken in duurzaamheid te kunnen maken.”
VoltaChem Power-2-X: “Plasma technology as a game changer for the chemical industry”
Het Shared Innovation Program Voltachem organiseerde een online talkshow over toepassingen van plasma in de industrie. Presentator Jerre Maas, co-host Reinier van Grimbergen (Brightsite, VoltaChem) en tafelgasten Jeff Mason (Transform Materials), Sander van Bavel (Shell) en Hans Linden (Brightsite) bespraken de rol die plasmatechnologie mogelijk kan spelen bij het versnellen van de decarbonisatie en circulariteit van de chemische industrie op weg naar 2030 en 2050.
Kan op elektriciteit aangedreven plasmatechnologie een gamechanger worden in de productie van hoogwaardige chemicaliën? Deze en andere vragen kwamen aan bod tijdens de interactieve talkshow. De huidige stand van zaken rondom plasmatechnologie, verwachte ontwikkelingen, toepassingsmogelijkheden in de industrie, bijbehorende business case en nog meer passeerde de revue. “Plasma is een tool, zie het als een hamer. Het is een nieuwe opkomende technologie die wel eens erg belangrijk kan worden voor de energietransitie. Om dat daadwerkelijk te bewerkstelligen is samenwerken cruciaal. Bij het nieuwe Brightsite Plasmalab zijn allerlei partijen betrokken; bedrijven op en buiten de Chemelot site, de Brightlands Chemelot Campus, UM. Dat illustreert wel dat voor de verdere ontwikkeling van plasmatechnologie en -processen samenwerking tussen diverse partijen, van industrie, tot kenniscentra en academie, noodzakelijk is”, aldus Van Grimbergen.
Van Bavel beaamt dat plasma één van de tools is die de chemische industrie van fossiele brandstof af kan helpen. “Het is een oude technologie die, nu we geen CO₂ meer willen uitstoten, zeer interessant is omdat plasma direct met elektriciteit werkt. Stoomkrakers en ammoniak plants produceren veel CO₂ en plasmatechnologie biedt mogelijkheden om beide processen te verduurzamen. Daarnaast moeten we ook naar andere opties blijven kijken”, benadrukte Van Bavel. Leon Jacobs (SABIC) gaf aan dat er wordt gekeken naar elektrificatie van SABIC’s naftakrakers op Chemelot. “Door met behulp van elektriciteit, in plaats van met fossiele brandstof, te verhitten houden we methaan over. We zijn daarom zeer geïnteresseerd in plasmatechnologie die methaan kan omzetten in waterstof en hoogwaardige koolwaterstoffen.” Plasmachemie kan ingezet worden voor verschillend processen. “We kijken in het Brighsite Plasmalab naar verschillende routes, naar verschillende generaties plasmatechnologie. We optimaliseren het oude Hülsproces, dat we met de nieuwste inzichten efficiënter en selectiever verwachten te maken. Daarnaast richten we ons met meer fundamentele onderzoek op nieuwe eindproducten bijvoorbeeld de mogelijkheden van het direct produceren van etheen”, lichtte Hans Linden toe.
Brightlands Science Lecture: Nuclear fusion energy, driver of innovation – innovation, driver of fusion energy
Het tweede onderdeel van de dag was de online Brightlands Science Lecture door prof. dr. Niek Lopes Cardozo (Professor Science and Technology of Nuclear Fusion, TU/e). Onder leiding van prof. dr. Ron Heeren (Professor Molecular Imaging, UM) werd een breder wetenschappelijk perspectief geschetst rondom, kernfusie en de energietransitie, inclusief de doorbraken en huidige uitdagingen in de plasmafysica.
Professor Gerard van Rooij (hoogleraar Plasmachemie, UM) startte dit onderdeel met uitleg waarom plasma past binnen onze strategie naar een duurzame toekomst. “Plasmatechnologie zal door middel van elektrificatie het gebruik van aardgas als energiebron voor processen kunnen vervangen en is daarom een zeer belangrijke route voor het behalen van de klimaatdoelen. Plasma is oude technologie (Birkeland-Eyde nitrogen fixation) die in 1908 – toen was elektriciteit goedkoop – industrieel ingezet werd. Later werd methaan goedkoper en verdween plasma naar de achtergrond. De huidige situatie met vraag om verduurzaming biedt weer kansen voor plasma, dat door zijn high energy density zorgt voor reacties met hoge selectiviteit.”
Kernfusie heeft het in zich schone en veilig energie voor iedereen beschikbaar te maken. Bruikbare kernenergie is echter heel moeilijk te realiseren. Lopes Cardozo besprak de belangrijkste wetenschappelijke en technische obstakels voor functionele kernfusiecentrales. “Om een duurzame wereld te bewerkstelligen is nieuwe technologie en dus innovatie nodig. En snel! Maar hoe snel kunnen we gaan? Nieuwe technologie vergt ontwikkeling en opschaling, en dat kost tijd. Daarom moeten we beginnen met iets dat al ‘groot’ is”, legde Lopes Cardozo uit. En hij ging vervolgens in op ITER, werelds grootste kernfusie-experiment. Kijkend naar de tijdslijnen van het project, zal er voor 2055 geen elektriciteit geproduceerd kunnen worden met behulp van kernenergie. En kan het dus niet bijdragen aan de doelstelling voor 2050. “Kan dat niet sneller? Wie weet, er zijn nu allerlei initiatieven die claimen sneller en slimmer. Dat kunnen ze doordat ze slechts een onderdeel aanpakken en durven risico te nemen. De kans op succes voor elk van deze initiatieven is niet zo groot maar samen bieden ze een veel ideeën en innovaties. Dat moeten we gaan gebruiken”, benadrukte Lopes Cardozo. Tot slot had hij aandacht voor de innovatiecyclus voor machines zoals fusiereactoren, met een grote kosten, lange bouwtijd en economische levensduur van 50 jaar. En wat het effect daarvan is op moment van inzetbaarheid van nieuwe technologieën.
Officiële opening Brightsite Plasmalab
Het Brightsite Plasmalab is een initiatief van Brightsite, UM en Brightlands Chemelot Campus. Dit unieke lab is de plek waar Brightsite partners UM, TNO en Sitech Services, samen met studenten en bedrijven, bestaande plasmatechnologie gaan optimaliseren en nieuwe plasmaprocessen zullen ontwikkelen. Brightlands Chemelot Campus, UM en Brightsite zijn allen zeer trots op het Brightsite Plasmalab.
Bert Kip (CEO Brightlands Chemelot Campus) verwelkomde de gasten op de campus, een levendige community waar academische wereld en bedrijfsleven samenkomen. Prof. dr. Thomas Cleij (Decaan Faculteit of Science and Engineering Universiteit Maastricht) deelde zijn visie op het opleiden van de circulaire ingenieurs van de toekomst. Arnold Stokking (Managing Director Brightsite) gaf inzicht in deze state of the art infrastructuur voor onderzoek. En toen was het tijd voor het officiële openingsmoment. Prof.dr. Gerard van Rooij deelde hoe we dit unieke plasmalab hebben gebouwd en verzorgde samen met Hans Linden een online labtour.
Bert Kip, CEO Brightlands Chemelot Campus:
“Met de opening van het Brightsite Plasmalab zetten we een belangrijke stap naar een duurzame en circulaire toekomst, waarmee we dichter bij ons doel van een circulaire campus komen. Onze campus is de plek waar academie en industrie elkaar ontmoeten. We bieden een aantrekkelijke fysieke werkomgeving waar talent van verschillende disciplines elkaar kunnen ontmoeten, samenwerken en innoveren. Een plek die talent, kennisinstituten en bedrijven aantrekt en waar innoveren en leren samengaan. Het Brightsite Plasmalab is een prachtig voorbeeld waartoe dat kan leiden.”
Prof. Thomas Cleij, Decaan faculteit Science & Engineering, Maastricht University:
“Om de transitie van de chemische industrie tot een succes te maken, is het opleiden van de engineers en scientists van de toekomst een vereiste. Want naast ontwikkeling van innovatieve technologieën en het stimuleren van de commerciële toepassing ervan, hebben we een nieuwe generatie medewerkers nodig om die vernieuwingen in de praktijk te brengen. Dit collegejaar is de bachelor Circular Engineering van start gegaan. Studenten kunnen wat ze in de collegezaal leren direct toepassen in het Brightsite Plasmalab, waar fundamenteel en toegepast onderzoek samenkomen.”
Arnold Stokking, Managing Director Brightsite:
“Met plasma kunnen we de stap van aardgas naar ‘het gas die niet brandt’ – de plasmavlam – maken, van fossiele brandstof naar elektrische processen. We hebben hier op de Brightlands Chemelot Campus een uniek ecosysteem dat cross-organisationele innovatie en onderwijs combineert. Daar maken we met het Brightsite Plasmalab dankbaar gebruik van, en richten een plek op waar over de volle breedte plasmaonderzoek wordt gedaan, van Technology Readiness Level 9 tot 1. Zo kom je tot doorbraken. Ik ben al onze partners dankbaar en trots dat we nu aan de slag kunnen.”