Op dinsdag 7 november verzamelden meer dan 250 deelnemers uit de chemische industrie, beleidsmakers, politici, en academici in het historische Spoorwegmuseum voor het jaarevent van Groene chemie, nieuwe economie (GCNE), het platform dat streeft naar een circulaire chemie met innovatieve technologieën, zonder fossiele brandstoffen en zonder CO2-uitstoot in 2050.
Voorzitter Arnold Stokking van GCNE opende het event met een krachtige boodschap: “Nederland heeft een prachtige chemische industrie. Maar het is niet meer genoeg. We moeten innoveren voor onze economie en voor onze kinderen.” Deze woorden zetten de toon voor het event, waarbij de nadruk lag op innovatie en samenwerking binnen de sector.
BTO Roadshow
Samen met Brightsite heeft GCNE inzichtelijk gemaakt wat er nodig is voor de groene transitie van de chemie: 11 miljoen ton gerecycled plastic, 45 miljoen ton biomassa en 32 miljoen ton koolstof uit CO2 om fossielvrij plastic te maken. En nog eens 4,8 miljoen ton waterstof uit water als fossielvrije brandstof. Stokking deelde de belangrijkste bevindingen van de Brightsite Transition Outlook (BTO) Roadshow, die de noodzaak van de transitie naar duurzame grondstoffen in de chemische industrie benadrukten. “We staan voor een monumentale taak. De weg naar niet-fossiele grondstoffen en energie is complex, maar onmiskenbaar noodzakelijk,” legde Stokking uit, refererend aan de bevindingen van BTO 2023. Hij benadrukte de rol van regionale samenwerking en maatwerk in de transitiepaden “Iedereen wil. Er is niet zoiets als een boze industrie of mensen die denken van: dit zal wel langs ons heen gaan. Maar we hebben wel gemerkt dat niet iedereen op de hoogte is hoe groot dit is. We praten wel over circulariteit, maar we hebben het nog niet helemaal in het snotje”, zegt Stokking.
BioBased Circular
GCNE streeft naar een toekomst met circulaire chemie. Cruciaal hiervoor is de elektrificatie van processen en het uitbannen van fossiele grondstoffen. Met 338 miljoen euro steun van het Groeifonds en een extra 550 miljoen euro van participanten, zet het BioBased Circular programma in op biobased en gerecycled plastic en op koolstof uit CO2. Deze inspanning kan leiden tot een CO2-reductie van 3,5 tot 5,8 miljoen ton, een economische groei van 1,5 tot 3,5 miljard euro en de creatie van 2.500 tot 8.300 banen. Stokking reflecteerde ook op de uitdagingen en kansen die voor ons liggen. “Het elektriciteitsnet zit vol en we hebben te maken met beperkte beschikbaarheid van biobased grondstoffen. Dit zijn serieuze drempels, maar geen onoverkomelijke,” benadrukte hij.
Verstandig omgaan met ‘fossiele subsidies’
Olie en andere fossiele grondstoffen zijn nu goedkoop en ruim beschikbaar, terwijl biobased alternatieven duurder zijn. Stokking waarschuwt voor te snelle afschaffing van fossiele subsidies: “Als dat gebeurt zoals voorgesteld, verdwijnt de industrie en is het einde verhaal. Bij een transitie hoort chaos, maar we moeten voorzichtig zijn en onze kop koel houden.”
Start-ups
Start-ups in de groene chemie worstelen vaak met financiering en ervaring, waardoor ze het moeilijk vinden te groeien. Het Green Chemistry Accelerator programma, een initiatief van GCNE samen met Invest-NL en ROM’s, helpt hen proeffabrieken op te zetten en de markt te betreden. Afgelopen jaar kregen vijf start-ups deze kans, en dit jaar zijn weer vijf nieuwe deelnemers geselecteerd. Dagvoorzitter Simone van Trier merkte op: “Deze gamechangers zijn de energie, de hoop en het vertrouwen in de toekomst dat we het met elkaar gaan redden en echt werk maken van die circulaire procesindustrie.” Groene chemie, nieuwe economie wil de komende jaren met het BioBased Circular programma minimaal vijftien gamechangers ondersteunen en tien nieuwe waardeketens of cirkels bouwen.
Stevige ambities
Volgens sectorvertegenwoordigers is een helder lange termijn overheidsbeleid cruciaal. Erwin Nijsse, Directeur-Generaal van EZK, benadrukte: “We zijn op weg, maar nog niet waar we moeten zijn. Er is veel geïnvesteerd in klimaat en verduurzaming, maar we hebben circulariteit over het hoofd gezien. We moeten nadenken over het stimuleren van de nieuwe economie en markten opbouwen waarin bedrijven de transitie kunnen volbrengen.” Hij daagde de deelnemers aan het congres uit stevige ambities te formuleren en samen met de verschillende ministeries de komende jaren stappen te zetten.
Politiek draagvlak
Het programma eindigde met een levendige discussie gevoerd over de versnelling van de vergroening in de Nederlandse chemische sector. Diverse politieke partijen, waaronder de VVD, GroenLinks-PvdA, BBB, D66 en het CDA, brachten een reeks voorstellen naar voren uit hun verkiezingsprogramma’s. Deze voorstellen omvatten onder meer het belasten van het gebruik van fossiele brandstoffen, het wettelijk verankeren van het gebruik van gerecycled plastic en het herzien van belemmerende regelgeving.